Interwencja Czytelnika: Ankieta „Obserwatorium Oświatowe” ze zbyt osobistymi pytaniami dla ósmoklasistów

Z naszą redakcją skontaktowali się rodzice uczniów ostrołęckich szkół, którzy dostali do wypełnienia ankiety zawierające wiele pytań, w tym kilka, które poruszają zbyt delikatną ich zdaniem strefę. Ankiety nie są anonimowe, gdyż każda z nich zawiera przypisany do ucznia indywidualny kod.

W pierwszym tygodniu października rodzice uczniów klas VIII szkół podstawowych w Ostrołęce dostali do wypełnienia kilkustronicowe ankiety. Ankieta zatytułowana jest „Obserwatorium Oświatowe 2020/2021” i została przygotowana przez wydział pedagogiczny Uniwersytetu Warszawskiego.

Znalazło się w niej ponad 40 różnorodnych pytań, m.in. dotyczących postępów w nauce danego ucznia, miejsca gdzie uczęszczał do przedszkola, „zerówki”, ile razy w trakcie cyklu edukacyjnego zmieniał szkołę, klasę, czy uczeń powtarzał naukę w którejś z klas, czy posiada orzeczenia o dysfunkcjach takich jak: dysleksja, dysgrafia, dysortografii, dyskalkulia itp. Ankieta zawiera również pytania o oczekiwana rodziców w kwestii przyszłego wykształcenia swoich dzieci, ile książek znajduje się w domu, w którym mieszka dziecko, czy dziecko uczęszczało w poprzednim roku szkolnym na korepetycje.

W ankiecie poruszono także kwestę nauki zdalnej realizowanej niemal przez cały drugi semestr w ubiegłym roku szkolnym.

Największe wątpliwości wzbudziły u rodziców pytania poruszające kwestie finansowe rodziny. Autorzy ankiety chcą m.in. wiedzieć czy rodzina dysponując miesięcznym budżetem i przy uwzględnieniu posiadanych oszczędności mogłaby pozwolić sobie na takie wydatki jak: kupno biletu do kina, zapłacenie rachunku za dwuosobową kolację w dobrej restauracji, wyjazd na dwutygodniowe wakacje w Polsce, opłacenie abonamentu telewizji cyfrowej, kupno nowego telewizora, kupno motocykla za 5000 zł, kupno nowego roweru, zorganizowanie dużego przyjęcia (np. wesela) za 20 tysięcy zł, kupno eleganckich skórzanych butów, kupno nowej lodówki, kupno nowego komputera, kopno stroju na ważną uroczystość, opłacenie abonamentu za telefon komórkowy, generalny remont kuchni, kupno prezentu za 500 zł dla bliskiej osoby, kupno nowego samochodu.

To pytania zbyt daleko analizujące sytuację materialną naszych rodzin. Warto zauważyć, że ankiety są oznakowane indywidualnym kodem przypisanym do każdego z uczniów, nie są więc anonimowe. Kto gromadzi i przetwarza te dane? Komu i w jakim celu potrzebne są te informacje? Mam poważne obawy przed ujawnianiem takich szczegółowych i wrażliwych danych.

- alarmuje jeden z rodziców.

O wyjaśnienie sprawy poprosiliśmy Wydział Oświaty Urzędu Miasta w Ostrołęce. Poniżej publikujemy pełną odpowiedź na zadane pytania.

W trosce o podnoszenie jakości edukacji Miasto Ostrołęka podjęło współpracę z Wydziałem Pedagogicznym Uniwersytetu Warszawskiego, w ramach której realizowanych jest cztery projekty.  Ich celem jest wsparcie przedszkoli, szkół i placówek oświatowych prowadzonych przez Miasto w jak najlepszym wypełnieniu zadań edukacyjnych oraz stworzenie bazy danych przydatnych w podejmowaniu decyzji dotyczących lokalnej polityki oświatowej.

W 2020 roku badania prowadzone w ramach tych projektów obejmują uczniów, którzy
w obecnym roku szkolnym rozpoczęli klasę ósmą. Pierwszy z nich polega na diagnozie osiągnięć szkolnych uczniów przed sprawdzianem ósmoklasisty, aby móc trafnie planować wsparcie tych uczniów w jak najlepszym przygotowaniu się do tego egzaminu. Została ona przeprowadzona 6 i 7 października tego roku.

Drugi projekt – zwany „Obserwatorium Oświatowe”- ma na celu zgromadzenie danych przydatnych w planowaniu i doskonaleniu działań edukacyjnych w mieście. W ramach tego projektu do rodziców obecnych ósmoklasistów wszystkich szkół podstawowych w Ostrołęce została skierowana prośba o wypełnienie ankiet oraz wyrażenie zgody na udział ich dzieci w badaniu.

Badanie ankietowe rodziców pozwoli zebrać informację o historii edukacyjnej uczniów oraz pozaszkolnych uwarunkowaniach wyników nauczania. Natomiast badanie kompetencji społecznych uczniów, które odbędzie się na przełomie maja i czerwca 2021 roku, pozwoli na sprawdzenie tych efektów kształcenia, które umykają uwadze, gdy procesy edukacyjne  skoncentrowane są  tylko na ocenach szkolnych i wynikach egzaminów. Poprawne połączenie danych zebranych w toku tych kilku badań będzie wymagało przetwarzania przez zespół badaczy z Uniwersytetu Warszawskiego danych osobowych uczniów (wyłączenie ich imion i nazwisk). Dlatego rodzice byli proszeni o wyrażenie zgody na przetwarzanie danych. Skierowany był też w tej sprawie do rodziców specjalny list.

Badania te są kontynuacją badań kl. VII z ubiegłego roku. Ankieta nie jest obowiązkowa. Danymi zbiorczymi zebranymi w ankiecie będzie dysponował Uniwersytet Warszawski, które udostępni szkołom podstawowym i Miastu. Podkreślić należy, że udostępnienie dotyczy wyłącznie zbiorczych, a więc zanonimizowanych danych. Wnioski wynikające z badań będą wykorzystane przez szkoły i Miasto w planowaniu działań edukacyjnych wspierających rozwój uczniów.  Wszelkie zasady prowadzenia badań wynikają z procedur opracowanych przez Uniwersytet Warszawski i są zgodne z metodologią prowadzenia badań. Takie badania prowadzone są we wszystkich szkołach podstawowych w interesie uczniów i w odniesieniu do uczniów, których rodzice wyrazili na nie zgodę.