Przykład z gminy Rzekuń dotarł aż do Warszawy

Radni z Warszawy postanowili wziąć przykład po swoich kolegach po fachu z gminy Rzekuń. Chodzi oczywiście o referendum lokalne w sprawie zmiany granic, które jest planowane w stolicy. O podobieństwach między Warszawą a Rzekuniem pisze serwis referendumlokalne.pl.

Projekt zmian granic Warszawy autorstwa Prawa i Sprawiedliwości wywołał w ostatnich dniach wiele dyskusji. Pomysł połączenia Stolicy z otaczającymi ją 33 gminami krytykowany jest przez opozycyjne partie polityczne. W sprawie projektowanych zmian postanowiła zabrać głos Rada m.st. Warszawy. Na poniedziałkowej (6 lutego 2017 r.) sesji radni podjęli decyzję o przeprowadzeniu referendum w sprawie zmian granic Stolicy.

Uchwała o referendum

W dniu 2 lutego 2017 r. grupa radnych Platformy Obywatelskiej złożyła wniosek o zwołanie sesji Rady m.st. Warszawy, której przedmiotem miała być uchwała o przeprowadzeniu referendum lokalnego w sprawie poszerzenia granic Stolicy.  Wnioskodawców reprezentował Jarosław Szostakowski – szef klubu PO w radzie. Za uchwałą było 34 radnych PO, przeciw opowiedziało się 19 radnych, w tym radni z klubu PiS. Zgodnie z uchwałą głosowanie miało się odbyć się 26 marca. Zaplanowane pytanie, na które mieszkańcy mieli odpowiedzieć to: „Czy jest Pan/Pani za zmianą granic Miasta Stołecznego Warszawy poprzez dołączenie kilkudziesięciu sąsiednich gmin?”.

Poważny błąd radnych

Rada m.st. Warszawy podejmując decyzję o przeprowadzeniu referendum w sprawie poszerzenia granic Stolicy popełniła jednak błąd w procedurze. Zasady przeprowadzania referendów w sprawie zmian granic gmin reguluje ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Zgodnie z jej treścią w sprawie ustalenia granic gminy może być przeprowadzone referendum lokalne wyłącznie na wniosek mieszkańców.

Zła procedura to nie wszystko

Istnieją jeszcze inne potencjalne wady samej uchwały. Wojewoda kontrolując uchwałę o referendum może wskazać, że zadane w referendum pytanie jest zbyt ogólne. Zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym pytanie powinno określać szczegółowo proponowane zmiany. Natomiast pytanie „Czy jest Pan/Pani za zmianą granic Miasta Stołecznego Warszawy poprzez dołączenie kilkudziesięciu sąsiednich gmin?” nie spełnia tych warunków. Zwłaszcza, że nie wskazano o jakie „kilkadziesiąt sąsiednich gmin” chodzi.

Konsekwencje

Z przepisów wynika, że referendum w sprawie ustalenia granic gminy może być przeprowadzone jedynie z inicjatywy grupy co najmniej 15 obywateli. W związku z tym referendum nie można rozpisać z inicjatywy samej rady miasta. Ostatecznie jednak rozstrzygnie o tym Wojewoda Mazowiecki. Uchwała warszawskich radnych w sprawie referendum, tak jak każda inna uchwała, jest przez niego kontrolowana. Jeśli wojewoda uzna, że uchwała o referendum została podjęta w złym trybie, to może stwierdzić jej nieważność. To z kolei uniemożliwi przeprowadzenie głosowania.

Co ma Gmina Rzekuń do Warszawy?

Radni Warszawy nie są pierwszymi, którym zdarzył się taki błąd. Rada Gminy Rzekuń w ostatnich dniach grudnia 2016 r. podjęła w identycznym trybie uchwałę o przeprowadzeniu referendum lokalnego w sprawie granic gminy. Radni z Rzekunia nie czekając na wniosek przynajmniej 15 mieszkańców, sami zdecydowali o referendum. I jak to się skończyło? Wojewoda Mazowiecki, który będzie również badał uchwałę z Warszawy 31 stycznia 2017 r. stwierdził nieważność uchwały Rady Gminy Rzekuń.

Decyzja Wojewody

Jeżeli Wojewoda zachowa te same standardy jak podczas kontroli uchwały radnych z Rzekunia to można się spodziewać, że warszawska uchwała o referendum zostanie uznana za nieważną. Od tej decyzji radni będą mogli się odwołać do wojewódzkiego sądu administracyjnego. To jednak spowoduje, że sprawa referendum na dłuższy czas może zostać zablokowana.

Jest jeszcze jedna droga

Nie ma sytuacji bez wyjścia. Nie stoi nic na przeszkodzie aby w Warszawie zainicjowane zostało referendum w sprawie zmian granic miasta z inicjatywy minimum 15 mieszkańców. Trzeba jednak pamiętać, iż taki wniosek zanim trafi do magistratu musi zostać poparty podpisami 10% mieszkańców Stolicy. To może znacznie wydłużyć procedurę.

Autor: Tomasz Zakrzewski – radca prawny, specjalista w zakresie samorządu terytorialnego, prawa administracyjnego i postępowania administracyjnego, politolog, redaktor naczelny portalu referendumlokalne.pl.