Mazowsze przygotowuje się do nowej agendy unijnej

Trwają prace nad nowymi programami wsparcia unijnego dla województw. Mazowszu udało się na tym etapie wynegocjować na kolejne lata ponad 3,3 mld euro. Jest już propozycja przyszłego regionalnego programu operacyjnego. Stawia on  przede wszystkim, zgodnie z wytycznymi UE, na wsparcie rozwoju gospodarki dokonaniami nauki oraz na ochronę środowiska. Jest jednak szansa na inwestycje drogowe czy w służbę zdrowia. Poza tym nowe RPO to także działania z zakresu zmniejszania bezrobocia czy wychodzenia z ubóstwa.

Ważne w całym procesie są prace nad "Kontraktem Terytorialnym" zawieranym między samorządem województwa a rządem. Regionalne spotkania to kolejny etap konsultacji nad najważniejszymi dla Mazowsza dokumentami. Wśród głównych inwestycji wskazanych w projektach "Planu Zagospodarowania Przestrzennego" oraz "Kontraktu Terytorialnego" są: modernizacja linii kolejowej nr 8 na odcinku Warka–Radom, budowa drogi ekspresowej S12 (granica województwa łódzkiego–Radom–granica województwa lubelskiego) oraz budowa obwodnicy Radomia S7 (Jedlińsk–Młodocin).

Jak będzie wyglądać RPO WM 2014-2020?

Mazowsze nie jest już traktowane jako region słabiej rozwinięty. Siłą rzeczy może liczyć na mniejsze wsparcie z UE. Udało się jednak wynegocjować kwotę około 3,3 mld euro. Do programu operacyjnego (na poziomie województwa) trafi ponad 1,9 mld euro, zaś o kolejnych około 1,4 mld euro (z funduszy strukturalnych EFS i EFRR) beneficjenci z Mazowsza będą mogli ubiegać się w programach krajowych.

Zmianą jest też zakres samego regionalnego programu operacyjnego. Będzie łączył w sobie inwestycje, które do tej pory były w dwóch programach (RPO i PO KL). Na Mazowszu powstanie zatem jeden program operacyjny, w którym znajdą się środki z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) i Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS). W jednym programie będą więc tzw. projekty twarde i miękkie.

Zgodnie z wytycznymi Komisji Europejskiej wsparciem finansowym mają być objęte przede wszystkim działania związane z pobudzaniem gospodarki, zastosowaniem dokonań naukowych w biznesie i wspieraniem przedsiębiorców. Unia Europejska mocno stawia nadal na odnawialne źródła energii.

Poziom dofinansowania będzie sięgał maksymalnie 80 proc. (dotychczas mogło to być 85 proc.). Poza tym duża część projektów ma być realizowana nie w oparciu o dotacje, ale na bazie finansowania zwrotnego, czyli pożyczek. Już teraz część inwestycji (np. rewitalizacja miast i projekty związane z ekonomią energetyczną) powstaje w ramach takiego wsparcia. Na Mazowszu funkcjonują już inicjatywy JESSICA i JEREMIE.

O wyborze projektu będzie w pewnej mierze decydować ich zgodność z inteligentnymi specjalizacjami. Każde z województw miało je wskazać dla swojego regionu. Nie są to sztuczne twory, ale wskazówki, na co stawiać w potencjale gospodarczym i intelektualnym – tak, by rozwijać mazowiecką innowacyjność – nie tylko w kontekście wykorzystania środków unijnych.

Nowością są również ZIT i RIT, czyli Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (Warszawa z obszarem metropolitalnym) i stworzony na ich wzór Regionalny Instrument Terytorialny (indywidualnie dopasowany do każdego z subregionów – Radomia, Ciechanowa, Płocka, Ostrołęki i Siedlec). Mają to być narzędzia, które pozwolą podejść do pewnych inwestycji w sposób ponadsamorządowy. Są takie obszary, w których liczy się porozumienie między samorządami i wspólna inicjatywa – np. przy projekcie kanalizacyjnym czy drogowym przebiegającym przez kilka gmin. Pozwoli to elastycznie i indywidualnie (czyli z punktu widzenia danego subregionu) podchodzić do projektów.

Beneficjenci będą decydowali, czy startują ze swoim projektem w otartych konkursach, czy starają się o dofinansowanie w ramach ZIT/RIT.

Poza tym z Funduszu Spójności powinny być finansowane inwestycje związane z gospodarką odpadami, wsparcie rozwoju odnawialnych źródeł energii, a także budowa regionalnego systemu zarządzania energią i mediami (smart grid).

Wszelkie podejmowane działania muszą być adekwatne do realnych potrzeb regionu. Zostały one wskazane w zaktualizowanej „Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego”, a ich diagnoza oparta jest m.in. na wynikach konsultacji społecznych prowadzonych już od 2011 r. w całym województwie. Drugim dokumentem, który wyznacza politykę regionalną jest „Strategia Europy 2020”. Jej ustalenia mają swoje odzwierciedlenie w „Planie Zagospodarowania Przestrzennego i w Kontrakcie Terytorialnym”. Wszystkie te dokumenty mają wpływ na ostateczny kształt Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2014-2020.