Konstytucja 3 Maja: 222 rocznica uchwalenia

Sejm Wielki obradujący w latach 1788-1792 uchwalił 3 maja 1791 roku Ustawę Rządową, która była drugą w świecie, a pierwszą w Europie, konstytucją.

Konstytucja 3 Maja była próbą ratowania Polski przed upadkiem. Zgubne praktyki, jak liberum veto, wpływ obcych mocarstw na politykę Rzeczpospolitej Obojga Narodów czy wszechwładza instytucji szlacheckich, powodowały osłabienie państwa. Sejm Wielki miał być próbą naprawienia tej sytuacji. Jednak sama Konstytucja została przyjęta zręcznym zagraniem posłów-reformatorów. Zwolennicy nowej ustawy rządowej wykorzystali to, że z przerwy świątecznej nie wrócili jeszcze niektórzy z uczestników Sejmu Wielkiego, co pozwoliło uchwalić nowe prawo.

Konstytucja 3 Maja wprowadza szereg zmian w ustroju ówczesnej Rzeczpospolitej. Zrównano szlachtę i mieszczan, a chłopów wzięto pod opiekę prawa. Zlikwidowano liberum veto oraz wprowadzono trójpodział władzy. Po uchwaleniu ustawy miało być niemożliwe zwoływanie konfederacji. We wstępie do Konstytucji napisano: Uznając, iż los nas wszystkich od ugruntowania i wydoskonalenia konstytucyi narodowej jedynie zawisł, długiem doświadczeniem poznawszy zadawnione rządu naszego wady, a chcąc korzystać z pory, w jakiej się Europa znajduje, i z tej dogorywającej chwili, która nas samym sobie wróciła; wolni od hańbiących obcej przemocy nakazów, ceniąc drożej nad życie, nad szczęśliwość osobistą, egzystencyę polityczną, niepodległość zewnętrzną i wolność wewnętrzną narodu, którego los w ręce nasze jest powierzonym; chcąc oraz na błogosławieństwo, na wdzięczność współczesnych i przyszłych pokoleń zasłużyć; mimo przeszkód, które w nas namiętności sprawować mogą, dla dobra powszechnego, dla ugruntowania wolności, dla ocalenia ojczyzny naszej i jej granic, z największą stałością ducha niniejszą konstytucyę uchwalamy; i tę całkowicie za świętą, za niewzruszoną deklarujemy…

Twórcy Konstytucji 3 Maja zakładali, że prawo przez nich uchwalone będzie stałe. Sama konstytucja obowiązywała tylko do konfederacji w Targowicy, a cztery lata po jej uchwaleniu Polski nie było na mapie Europy.

Święto państwowe okazji rocznicy uchwalenia Konstytucji wprowadzono w 1919 roku. Zostało ono później zdelegalizowane przez nazistów. Komunistyczna Polska poszła tą samą drogą, likwidując święto, a zastępując je komunistycznym Świętem Pracy. Do kalendarza święto Konstytucji powróciło w III Rzeczpospolitej, choć już w latach 80. było obchodzone z mniejszym uznaniem.

Święto Narodowe Trzeciego Maja jest drugim, co do ważności, świętem narodowym w naszym kraju. W ten dzień nasze domy powinny być przyozdobione flagami. W wielu miejscach w Polsce organizowane są specjalne uroczystości. W Kościele katolickim jest to dzień święta Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski.