Janosikowe w Trybunale Konstytucyjnym. RIO potwierdza tezy zarządu województwa mazowieckiego

Jak podaje dzisiejsza „Gazeta Prawna” w styczniu Trybunał Konstytucyjny ma wydać wyrok w sprawie „janosikowego” niszczącego finanse Mazowsza. Tymczasem Regionalna Izba Obrachunkowa (RIO) przeanalizowała wykonanie budżetu województwa mazowieckiego za pierwsze półrocze 2013 roku. Potwierdziły się obawy, o których od początku roku głośno mówią władze województwa – realizacja budżetu w oparciu o tak niestabilne w dobie kryzysu wpływy jak podatki z tytułu CIT, jest praktycznie niemożliwa. Problemu by nie było gdyby Mazowsze nie musiało płacić „janosikowego”. Dochodów podatkowych w zupełności wystarcza bowiem na realizację wszystkich działań i prowadzone inwestycje. Brakuje ich właśnie na „janosikowe”. Tymczasem Minister Finansów  podał właśnie kwoty „janosikowego” na przyszły rok. Mazowsze ma oddać kolejnych 646,5 mln zł.

RIO potwierdza, że w pierwszym półroczu drastycznie spadły dochody podatkowe samorządu województwa, o czym od początku roku alarmują władze województwa. Mniejsze wpływy  do budżetu dotyczą zarówno PIT (podatek od osób fizycznych), jak i CIT ( od firm). W przypadku PITu podatnicy wpłacali zaledwie 41,72 proc. planowanej kwoty, a w przypadku CIT – 37,54 proc. zaplanowanej w budżecie sumy.

Spadek wpływów podatkowych to skutek kryzysu, którego skutki najsilniej uderzają w budżet Mazowsza. Tylko w tym województwie aż 85 proc.  dochodów własnych to środki z CIT – podatku płaconego przez przedsiębiorców. Sytuacja pozostałych województw jest stabilniejsza ponieważ „stabilizatorem” w czasie kryzysu są pewne wpłaty z Mazowsza w postaci „janosikowego”. Konstruując budżet na kolejny rok władze Mazowsza opierają się o wskaźniki przygotowane przez Ministra Finansów, a ujęte w  projekcie ustawy budżetowej. W grudniu zeszłego roku projekt budżetu województwa na 2013 r. został pozytywnie zaopiniowany przez Regionalną Izbę Obrachunkową.

Dlatego RIO w swojej analizie wskazuje na niższe niż pierwotnie zaplanowano dochody: „(…) Budżet województwa na 2013 rok, po uwzględnieniu zmian dokonanych w pierwszym półroczu br. przewidywał  plan dochodów w wysokości 2.925.772.264,00 zł. Stopień wykonania planowanych dochodów budżetu województwa jest znacznie niższy niż wynikałoby  to z upływu czasu tj. zrealizowano 1.001.997.809,05 zł. Co stanowi 34,25 % planu.”

Jak zauważa RIO za zmniejszeniem wpływów podatkowych, mamy do czynienia również ze zmniejszeniem wydatków: „Stopień wykonania planowanych wydatków jest niski tj. wydatkowano  1.039.098.515,53 zł, co stanowi 35, 07 % planu.”

RIO odniosło się także do kosztów ponoszonych przez województwo z tytułu zadań zleconych przez administrację rządową. Również o tym problemie władze województwa informowały stronę rządową, apelując o dostosowanie dotacji do rzeczywistych nakładów. Od 2006 r. samorządom województw systematycznie przekazywane są do wykonania różnego typu zadania zlecone z administracji rządowej. Zgodnie z prawem środki na ich realizację powinny pochodzić od wojewodów. Niestety, przekazywane fundusze jedynie w kilkunastu procentach pokrywają rzeczywiste nakłady samorządu. Tylko w tym roku urząd marszałkowski musiałby na ten cel przeznaczyć z własnego budżetu ok. 7,9 mln zł. Dotacja państwowa przekazana na realizację zadań wynosi bowiem 1,8 mln zł, a rzeczywiste koszty 9,7 mln zł.  RIO argumentuje: „.(…) samorząd  województwa poniósł  ze środków własnych  wydatki w kwocie 4.263.025,09 zł na realizacje zadań zleconych z zakresu administracji rządowej.” RIO zaznacza, że województwo nie dostało dotacji na cele wskazane  w badanej uchwale.

Podsumowując, RIO negatywnie zaopiniowało wykonanie budżetu w pierwszym półroczu bieżącego roku. Problemem jest załamanie dochodów podatkowych. Jest to dobitny sygnał dla strony rządowej, że zmuszanie Mazowsza do płacenia „janosikowego”, w sytuacji kiedy region nie ma dochodów podatkowych, jest niezwykle groźne i prowadzi do destabilizacji finansów największego województwa w kraju. Tylko w tym roku Mazowsze musi oddać do budżetu państwa 661 mln zł – opłaty ustalonej na podstawie dochodów sprzed dwóch lat. Dzięki drakońskim oszczędnościom udało się wygospodarować pieniądze na 8 rat.

Dalsze oszczędności mogą być nie do udźwignięcia przez podległe samorządowi instytucje. Władze województwa wystąpiły do Ministerstwa Finansów o zaniechanie wpłaty ostatnich czterech rat opłaty.

Tymczasem Ministerstwo Finansów podało właśnie kwoty subwencji i wpłat na 2014 rok dla województw. Mazowsze ma oddać innym regionom kolejnych 646,5 mln zł. W przyszłym roku „janosikowe” zapłaci też Dolnośląskie – 268 mln zł. Z powrotem w ramach subwencji regionalnej otrzyma jednak 176 mln zł i 37 mln zł w ramach wyrównawczej, co oznacza, że odda ostatecznie 55 mln zł.