215 lat temu odbyła się Bitwa pod Ostrołęką

Dokładnie 16 lutego 1807 roku pod Ostrołęką starły się wojska francuskie i rosyjskie. Dowódcami przeciwnych sobie armii byli gen. Savary oraz gen. Essen. Wygrali Francuzi.

- Na jednej z najbardziej rozpoznawalnych budowli w Paryżu, na słynnym Łuku Triumfalnym wzniesionym na pamiątkę napoleońskich zwycięstw wyryte są także nazwy czterech polskich miast: Gdańska, Pułtuska, Lidzbarka Warmińskiego i właśnie Ostrołęki (Ostrolenka). W Polsce bitwa ta z lutego 1807 roku całkowicie została zapomniana na rzecz listopadowego boju z 26 maja 1831 roku. Tej ostatniej poświęcona całkiem sporą literaturę, tej pierwszej niewiele - pisał prof. Norbert Kasparek w zeszytach naukowych Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego z 2007 r.

Sytuację przed bitwą opisywali w książce prof. Kasparka "Dwusetna rocznica bitwy pod Ostrołęką 1807 roku i powstania Księstwa Warszawskiego" Jan Mironczuk i Gienadij Kretynin:

W październiku 1806 roku król pruski, Fryderyk Wilhelm III wypowiedział wojnę Napoleonowi. Porażki armii pruskiej pod Jeną i Auerstedt spowodowały, iż szczególnie liczono na pomoc cara Rosji, Aleksandra I. 13 listopada korpus rosyjski gen. Levina Augusta von Bennigsena znalazł się pod Ostrołęką, by pomaszerować dalej, ku Wiśle. Następny korpus rosyjski, który przechodził przez Ostrołękę, pod dowództwem gen. Friedricha Wilhelma von Buxhoevedena nieudanie współpracował z formacją Bennigsena. W ten sposób Rosjanie cofający się przed Francuzami w końcu grudnia znów pojawili się w Ostrołęce.

W początkach 1807 roku linia frontu ciągnęła się od Ostrołęki do Morza Bałtyckiego. Do Ostrołęki Napoleon wysłał 5 korpus dowodzony przez gen. Savary’ego, liczący 18–20 tys. ludzi.

W początkach lutego 1807 roku gen. Bennigsen wydał rozkaz gen. Iwanowi Nikołajewiczowi Essenowi, by ten atakował wojska francuskie w rejonie Pułtuska i Broku. Ofensywa Essena okazała się skuteczna, gdyż Savary wycofał się do Pułtuska. Następnie korpus Savary’ego został wzmocniony przez dywizję grenadierów, dowodzonych przez gen. Charlesa Oudinota. 10 lutego większość wojsk Savary’ego pojawiła się w Ostrołęce.

16 lutego 1807 roku doszło do starć, które prof. Norbert Kasparek we wspomnianych już zeszytach OTN opisywał następująco:

Tymczasem pod Ostrołęką 8 batalionów francuskich rozlokowanych pod miastem przyjęło uderzenie 13 tys. Rosjan. Spóźniony w marszu Essen chciał w ten sposób przyjść z pomocą walczącemu już Wołkońskiemu. Zdobycie mostów na Narwi skomplikowałoby sytuację Francuzów. Rosjanie zepchnęli Francuzów do miasta, tu jednak ich natarcie ugrzęzło. Grenadierom na pomoc ruszyła brygada gen. Campany, który padł od kuli armatniej. Siły francuskie były wzmacniane. Dowództwo przejął gen. Reille. Ok. godz. 1 po południu do miasta zaczęły dochodzić dragoni, dywizja gen. Sucheta i niebawem Oudinota. Drugie rosyjskie natarcie (ok. 2-3 po południu) zostało odparte już bez większego trudu. Siły francuskie wyszły nad przedpole miasta szykując się do generalnego uderzenia. Savary szukał rozstrzygnięcia na prawym skrzydle, gdzie stanęła dywizja grenadierów Oudinota. Wsparta kawalerią zdecydowała o zwycięstwie Francuzów. Pod osłona silnej ariergardy i zapadającego zimowego zmierzchu Rosjanie rozpoczęli spieszny odwrót. Przez cały następny dzień 17 lutego byli ścigani przez Francuzów którzy doszli do Troszyna i Kleczkowa. Choć zwycięstwo francuskie było pełne trudno jednoznacznie ocenić straty obu walczących sił. Cytowany Biuletyn Wielkiej Armii zdecydowanie je zaniża. Francuzi zdobyli 7 dział, 3 sztandary, z szeregów korpusu Essena ubyło do 2000 ludzi. Francuskie były zbliżone.

Jak pisał Stanisław Herbst w publikacji "Potrzeba historii, czyli o polskim stylu życia", mimo wygranej "Napoleon nie był zadowolony z dowodzenia Savary'ego, który nie podołał trudnościom samodzielnego dowodzenia operacyjnego".

- Mając pod Brokiem w początkach lutego ok. 15.000 ludzi, nie zlikwidował radykalnie zagrożenia, poniósł tu straty, a znużywszy wojsko marszami i kontrmarszami nie osłonił linii komunikacyjnych głównych sił francuskich - wskazał Herbst.